Monument: Oudegracht 54-56

Woonhuis
Rijksmonument   

De Oudegracht was van 1536 tot de aanleg van de nieuwe veste in 1573, de vestinggracht van Alkmaar.

Het bijzondere van zo’n gracht is dat de lange lijn van het water en de kaden ter weerszijden daarvan, sterk structurerend werken. Daardoor kunnen er gevels uit allerlei perioden naast elkaar staan – oud en nieuw en groot en klein– zonder dat het werkelijk een rommeltje wordt.

Dit tweelingpand aan de Oudegracht heeft (gekoppelde) trapgevels. Wanneer er sprake is van een trapgevel, dan gaat het geheid om architectuur in de 17e-eeuwse Hollandse renaissancestijl. De houten binnenconstructie van het huis is aan de gevel af te lezen in de horizontale lijst boven de deur. Ook kenmerkend zijn de gemetselde bogen boven de vensters en de vlakke zuiltjes daarboven.

De gevelsteen met het melkmeisje is een echte blikvanger. Het werd in 1967 gekozen uit een verzameling gevelstenen die in de wand van het museum aan de Breedstraat waren ingemetseld. Oorspronkelijk sierde het een gevel aan de Kooltuin. Het is een toepasselijk beeld voor deze twee identieke gevels.

Sinds de restauratie in 2003 is Oudegracht 54-56 één woonhuis.

Het verschil tussen 17e eeuws Hollandse renaissance en de 19e-eeuws neohollandse renaissancestijl is vooral de schaal. De 19e eeuwse gebouwen zijn veel groter, omdat de lengte van de boomstammen niet meer maatgevend was. Ook is in de 19e eeuw de versiering uitbundiger met vaak afwisselend baksteen en natuurstenen banden én gekleurde steentjes in de vensterbogen én glas-in-lood én siersmeedwerk. Sinds de recente restauratie is Oudegracht 54-56 één woonhuis.