Monument: Sint Annastraat 13

Sint Annastraat 13
Woonhuis
Rijksmonument  
                                      
Alkmaar breidde zich in de middeleeuwen uit door langzaam maar zeker steeds kleine stukjes grond aan het Voormeer te onttrekken. Het gebied tussen de Hekelstraat en Sint Annastraat ontstond in de periode tussen 1325 en 1500. De bebouwing zal in eerste instantie heel eenvoudig zijn geweest: huisjes van wilgentenen en klei. Waarschijnlijk werden dat daarna degelijke houten huizen. Omdat het brandgevaar daarmee groot was, werden in de 17e eeuw de houten gevels door stenen buitenmuren vervangen. De binnenconstructie bleef nog tot de 19e eeuw van hout. De schaal van de bebouwing in dit middeleeuwse gebied is nog altijd vrij klein: begane grond, een verdieping en een zolder onder de kap. De verstedelijking die in de 19e eeuw in de Hekelstraat plaatsvond, is aan deze locatie voorbijgegaan. 

Er waren veel kleine ambachtswerkplaatsen in de Annastraat. Begin 20ste eeuw was het een verpauperde omgeving. Tegenwoordig is dat beslist anders! Niet alleen de panden staan er prachtig bij, ook de inrichting van de openbare ruimte en dan met name de bestrating levert een grote bijdrage aan de aantrekkingskracht van de Sint Annastraat.

Sint Annastraat 13 (voorheen 9) kreeg al aan het begin van de 17e eeuw deze complexe, bakstenen trapgevel, waarin rolwerk  (de krullen) is verwerkt. Deze gevel doet denken aan barokke architectuur in Italië. Hoe kwam de architect aan zijn inspiratiebron? Er bestonden wel Italiaanse voorbeeldboeken, maar toch is het uitzonderlijk voor zo’n bescheiden pand. Krullen, oftewel voluten, komen trouwens veel voor om de beëindiging van een klokgevel  vorm te geven, maar zijn dan meestal kleiner.

De onderpui van deze voormalige winkel heeft diverse veranderingen ondergaan en ziet er tegenwoordig wat anders uit dan bijvoorbeeld na de restauratie in 1930, toen het er enigszins vergelijkbaar uitzag als Kanisstraat 1. Er was sprake van bovenlichten met glas-in-lood en een luik dat neergelaten kon worden ter afsluiting van de onderliggende vensters. In de zijmuur dichtbij de hoek zaten sinds 1930 grote ramen. Daarvoor zat er in de witgepleisterde zijgevel achteraan slechts één raam en was er halverwege ook nog een deur. Later zijn de glas-in-loodramen vervangen door de huidige schuifvensters en verdwenen de vensters bij de hoek weer. De bollen op de ‘trapjes’ zitten er pas sinds de laatste restauratie in 1962. Verder is de bovenkant door de eeuwen heen nagenoeg onveranderd gebleven.

In 2015 is dit rijksmonument wederom gerestaureerd, waaronder ingrijpende isolerende maatregelen passend binnen de mogelijkheden en beperkingen van het monument.