Monument: Synagogecomplex
Hofstraat 13-15-17
Synagogecomplex
Deels Rijksmonument
Woensdag 23 december 2009 vond de formele overdracht van het Alkmaarse synagogecomplex aan de Hofstraat 13, 15 en 17 plaats. De overdracht is het resultaat van jarenlange inspanning en goede wil van alle betrokkenen.
De voormalige synagoge aan de Hofstraat werd in 1808 in gebruik genomen. Voor Noord-Holland en de plaats Alkmaar is het pand aan de Hofstraat 15 uniek. Het gebouw bestaat uit een synagogeruimte, een cheider (school voor Joodse kinderen waar Joodse lessen gegeven werden), een rabbijnhuisje en een mikweh (ritueel bad). Na 10 jaar leegstand werd het leeggeroofde pand in 1952 door het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap verkocht aan de Baptistengemeente die het pand in gebruik namen als hun kerk. De Baptisten pasten het gebouw op een aantal punten aan. In 1995 start de Joodse gemeenschap, vanaf 1997 vertegenwoordigt door Stichting Alkmaarse Synagoge (SAS), gesprekken om het gebouw weer terug te krijgen.
Eind 2010 is gestart met sloopwerkzaamheden en is het gebouw gestript. Vervolgens heeft er archeologisch onderzoek plaats gevonden. Dit heeft geleid tot de vondst van de kelder van het huis van Cornelis Drebbel en een schoentje uit de 16e eeuw.
Architectenbureau Klous en Brandjes heeft een ontwerp voor het synagogecomplex gemaakt. Van Alckmaer heeft de synagoge in opdracht van de SAS gerestaureerd. Naast de synagoge heeft VA een multifunctionele ruimte gerealiseerd, die aan de SAS wordt verhuurd. De SAS organiseert hier activiteiten met een educatief karakter die inzicht moeten geven in de gevolgen van discriminatie en intolerantie en moeten bijdragen aan het integratiedebat. Verder is het schooltje gerestaureerd en herbestemd tot woning. Ook het Rabbijnhuisje is gerestaureerd tot zelfstandige huurwoning. Het mikweh is vanaf de binnenplaats, achter een glazen wand, zichtbaar. De totale restauratie was in 2011 afgerond.
Deze ingrijpende restauratie en herbestemming is mede mogelijk gemaakt door substantiële bijdragen van de Gemeente Alkmaar, Provincie NH, Ministerie OCW en Ministerie BZK.
De voormalige synagoge is een rijksmonument dat deze status niet alleen om zijn architectonische waarde heeft verkregen, maar vooral ook om de cultuurhistorische waarde die het pand vertegenwoordigt.
Zie ook: Nieuwsbrief Synagoge 2012